เศษเสี้ยวแห่งสัจจะ (Fragments)

เศษเสี้ยวแห่งสัจจะ (Fragments)

เฮราไคลตัส (Heraclitus)- รจนา

รัฐพล เพชรบดี- แปล

วรยุทธ ศรีวรกุล- คำนิยม

ศ.ดร.โสรัจจ์ หงศ์ลดารมภ์- บทแนบท้าย

วรรณกรรมในวงเล็บ ลำดับที่ 21

เฮราไคลตัส หรือ เฮราไคลตัสแห่งเอเฟซัส (Heraclitus of Ephesus: ราว 500 BCE)

คือ ปราชญ์ตะวันตกในยุคโบราณ (ช่วง pre-Socratic) ที่น่าสนใจและน่าค้นหามากที่สุดท่านหนึ่งในแง่การสร้างความแตกต่างในกระบวนทัศน์ทางความคิดที่รบรากันระหว่างหมู่ปราชญ์ในยุคนั้น

"ลักษณะสำคัญของความคิดของเฮราไคลตัสก็คือว่าเขามีความคิดที่ไม่เหมือนกับนักปรัชญาตะวันตกคนไหนเลย ที่มองได้ว่าใกล้เคียงที่สุด อาจจะเป็นนักปรัชญาที่เรียกตัวเองว่า 'หลังสมัยใหม่นิยม' (postmodernism)... แนวคิดหลักของปรัชญาหลังสมัยใหม่นิยมก็คือความเชื่อที่ว่าความเข้าใจเนื้อแท้ หรือการมีความรู้ที่แท้จริงนั้น เป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ เนื่องจากตัวแก่นของการมีความรู้เช่นนั้น ได้แก่ตัวผู้รู้ เป็นอะไรที่ไม่ได้มีอยู่จริงอย่างเป็นภววิสัย"

-ศาสตราจารย์ ดร.โสรัจจ์ หงศ์ลดารมภ์

"เฮราไคลตัส คือผู้ให้กำเนิดและแผ้วถางทางให้กับปรัชญากระบวนการของโลกตะวันตกในปัจจุบัน"

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วรยุทธ ศรีวรกุล

อดีตนายกสมาคมปรัชญาและศาสนาแห่งประเทศไทย

คำกล่าวที่มีชื่อเสียงมากๆ ของเฮราไคลตัสก็คือ

"ทุกอย่างไหลไป ไม่มีอะไรหยุดนิ่ง"

เป็นคำกล่าวที่นักปรัชญารุ่นหลังอย่าง เพลโต กับ ซิมพลิคิอุส บอกว่า

เป็นทรรศนะของเฮราไคลตัสที่ต้องยึดตาม

.

“เพลโต” ได้กล่าวถึงทรรศนะของเฮราไคลตัสไว้อย่างชัดเจนในงานเรื่อง Cratylus ว่า

“สิ่งต่างๆ เคลื่อนไหวไป และทุกๆ สิ่งไม่มีอะไรอยู่นิ่ง”

.

แม้ปรัชญานิพนธ์ของเฮราไคลตัสได้หล่นหายสาบสูญไปตามกาลเวลา

แต่ ณ วันนี้สำนักพิมพ์สมมติได้พิมพ์คำสอนที่หลงเหลืออยู่

รวบรวมไว้ใน “เศษเสี้ยวแห่งสัจจะ”(Fragments) เล่มนี้นั่นเอง