นีทเฉอ : ผู้บุกเบิกแนวคิดหลังนวยุคด้วยวิถีอภิมุนษย์และซึ้งสุนทรีย์

นีลเฉอเป็นนักปราชญ์ที่มีเอกลักษณ์กระตุ้นให้น่าสนใจในหลายด้านและผู้วิจารณ์ก็อาจวิจารณ์แบบตรงกันข้ามสุดขั้วในหลายด้านเช่นกัน ในด้านการใช้ภาษาก็มีพรสวรรค์ในการใช้สำนวนโวหารชวนให้ติดตามความคิดต่างๆ นานา เป็นศิลปินสร้างสรรค์ทั้งในด้านความคิดและการแสดงออกวิชาการด้านมนุษยศาสตร์ต้องกล่าวถึงเขาไม่มากก็น้อยโดยจำเป็น เพราะเขามีความคิดไม่เหมือนใครที่ไม่ควรมองข้าม เพราะความคิดของเขาจริงๆนั้นสามารถดลบันดาลใจให้คิดต่อได้มากมาย เขาเองเป็นคนไม่มีลูกศิษย์หรือศิษย์จริงๆ เพราะไม่มีใครเชื่อเขา แต่คนที่อ่านหนังสือของเขาให้เข้าใจอะไรบ้างแล้วก็สามารถเห็นอะไรที่ค้างคาในใจได้ปรุโปร่ง เอาไปคิดต่อยอดความคิดของตนเองได้ บางคนเอาไปต่อยอดออกมาเป็นลัทธิใหม่ก็หลายลัทธิโดยมีผู้ต่อยอดเป็นลูกทีมของลัทธิสืบเจตนารมณ์ต่อไป แต่นีทเฉอเองไม่มีลัทธิ มีแต่คนพูดถึง แต่ไม่มีใครเชื่อตามอย่างจริงจัง จึงไม่มีลูกทีมสืบทอดเจตนารมณ์เป็นลูกทีม มีบางคนรังเกียจความคิดของนีทเฉอถึงขนาดอยากล้มล้างเพื่อความปลอดภัยของเยาวชน แต่ก็ล้มล้างไม่ลง เพราะมีคนคอยปกป้องและชี้แง่ดีให้ดูอยู่เสมอ แม้ไม่ยอมปวรณาเป็นศิษย์

คนแปลกอย่างนี้จึงน่าสนใจรู้ น่ารู้ทั้งชีวประวัติและการพัฒนาความคิด ต้องเรียกว่าพัฒนาความคิด เพราะความคิดของนีทเฉอไม่เคยหยุดนิ่งดิ้นไปเรื่อยๆ จนกว่าจะถึงวินาทีที่เขียนไม่ได้ หากยังมีชีวิตอยู่และเขียนได้คงได้เห็นความคิดดิ้นต่อไป ดิ้นไปเรื่อยๆ ก็จริง แต่ก็ดิ้นในทิศทางตรงคือ พัฒนาการมองใหม่ที่กว้างออกไป และเจาะลึกลงกว่าเดิมเป็นหลุมๆ

นีทเฉอคิดอะไรจริงๆ ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะแถลงออกมา เมื่ออ่านหนังสือของนีทเฉอหรือข้อเขียนอะไรที่ตีความ นีทเฉอ ก็ให้ทำใจเถอะว่าอย่าพยายามหาความชัดเจนตายตัว ขอให้อ่านและเข้าใจอะไรบ้างก็ดีแล้วอ่านแล้วรู้สึกตัวเองได้ความคิดใหม่ง่ายกว่าที่จะหาความมั่นใจว่านีทเฉอคิดอะไรใหม่ อ่านให้ได้ความคิดง่ายอ่านเพื่อได้ความรู้ ความรู้ได้แค่ไหนและอย่างไรก็เอาแค่นั้นและอย่างนั้น สำคัญอยู่ว่าตัวเองได้ความคิดอะไรใหม่ ตรงนี้สำคัญกว่าเป็นไหนๆ

ที่นำเอา "วิถีสู่อภิมนุษย์" มาเสนอเป็นอันดับแรก ก็เพราะรู้สึกว่าพอจะเสนอให้เข้าใจอะไรบ้างของนีทเฉอได้สะดวกที่สุด และมีคนจำนวนมากสารภาพว่าได้แรงบันดาลใจมากมายจากส่วนนี้ จึงขอนำมาเสนอให้ติดใจเสียก่อน โดยอย่าลืมเน้นสำคัญตรงจุดว่า "ฉันได้แรงบันดาลใจอะไรบ้าง" มากกว่า "ฉันได้เข้าใจอะไรบ้าง" ให้ผ่านภาคแรกไปเสียก่อน เมื่ออ่านภาคหลังและภาคอื่นๆ ต่อๆ ไปจึงค่อยคิดว่า "ฉันได้เข้าใจอะไรและได้แรงบันดาลใจอะไรเพิ่มบ้าง"